Yang perkataan dalam Mixtec tergolong kepada keluarga bahasa otomangue Mexico. Mixtec berkaitan dengan bahasa Triquis dan bahasa Cuaicateco. Ia dituturkan oleh lebih daripada 1 juta orang; dianggarkan mungkin terdapat hingga 50 bahasa Mixtec.
Mixtec umumnya dituturkan di wilayah yang dikenal sebagai La Mixteca, yang dikongsi antara Negeri Oaxaca, Puebla dan Guerrero. Namun, penghijrahan telah menyebabkan bahasa ini menyebar ke Negara Mexico dan Daerah Persekutuan, serta di Lembah San Quntin di Baja California, bahagian Morelos dan Sonora, dan di wilayah Amerika Syarikat.
Dewa Mixtec.
Bahasa ini adalah sekumpulan dialek daerah yang kompleks yang sudah ada pada masa penaklukan Sepanyol di wilayah Mixteca. Mixtec mempunyai ciri menjadi bahasa nada; tiga nada boleh ditakrifkan: tinggi, sederhana dan rendah.
Senarai perkataan Mixtec dan maknanya dalam bahasa Sepanyol
Ino bermaksud anjing.
Xi kwen yuu bermaksud nyamuk atau nyamuk.
Yoo bermaksud bulan.
Nducha bermaksud air.
Dexe tatna bermaksud petani.
Te kuku atau za 'a bermaksud burung hantu.
Ndikandii bermaksud matahari.
Chaa atau tee bermaksud lelaki.
Ña 'an oñad bermaksud wanita.
Na k + i 'zucu bermaksud saya akan naik bukit sekarang.
Ne 'e ve' e bermaksud teruskan.
Tu I Dau bermaksud Ajaran Hujan.
Kwachi bermaksud kembar.
Vexi ve bermaksud saya memasuki rumah.
Choko tukwe 'e cha' u bermaksud semut.
Tate bermaksud ayah.
Nante bermaksud ibu.
Teke tiuu bermaksud presiden atau pihak berkuasa.
Tee chin deña bermaksud penolong atau pekerja.
Iani tai + (iani taii) bermaksud keluarga.
Mixctli (Mixtec dalam bahasa asalnya) bermaksud People of the cloud.
D + di itu bermaksud jagung manis.
T + nana chauu bermaksud tomato hijau.
Z + k + n tunduyu bermaksud chilacayota (sayur yang serupa dengan labu dengan minuman)
Zikanzi za 'tan jen dari zoo bermaksud gerhana.
Deku ba 'i bermaksud baik.
D + iz + bermaksud orang yang mati.
Nuka duñu 'u bermaksud perapian.
Ku kweni bermaksud senang melihat anda.
T + tw + anda (sapu pokok) bermaksud penyapu.
Dod + kachi bermaksud selimut atau selimut.
Na daa kwiaan? bermaksud Berapa umur anda?
Do sakui'tnu bermaksud jorongo (mantel gembala)
Ndìvèßé adv bermaksud lama dahulu.
Te nana bermaksud tomato.
Kande ini yo tuku adalah jawapan untuk selamat tinggal.
Kixa chée bermaksud melakukan yang hebat.
Nan dau ku? bermaksud apa yang awak buat?
Kakatu bermaksud untuk bertanya.
Ko zaa bermaksud molcajete (mortar batu)
Pa kaxoo bermaksud roti.
Kwa 'a kaxoo bermaksud nasi.
T + kwee 'e bermaksud merah.
Da kw + ny + bermaksud bangun (dari kerusi atau lantai)
Da kwi ko bermaksud menoleh ke arah tertentu.
Doko kuixi bermaksud sapote putih.
T + sa cut '+ bermaksud tuan.
Saa sa cut '+ bermaksud wanita.
Kobadiátu sakwaa adalah jawapan untuk selamat petang.
Ku kwen'n deku? maksudnya apa khabar?
D + lume bermaksud kala jengking.
Ix kukuii bermaksud bayam liar atau quelite.
Kani ini (secara harfiah: berfikir dalam hati anda) bermaksud berfikir.
Kwa 'a niku bermaksud senang bertemu dengan anda.
Da d + u bermaksud tidak.
Daripada anda kuu? bermaksud anda berasal dari mana?
The va d + zi bermaksud katak.
Sika 'kaedah untuk memberi nasihat.
Kaxin dita bermaksud mempunyai telur dadar.
+ Ni sa 'nu bermaksud wanita tua.
Doko tnuu bermaksud sapote hitam.
Kobaadín Sakwaa bermaksud selamat petang.
D + di kuixi bermaksud pulque (minuman beralkohol yang dibuat dari kilang maguey yang ditapai)
Do 'tidak bermaksud baju.
Vidi zi bermaksud lemon manis.
Vi 'u bermaksud wang.
T + tukoo bermaksud rasuk (seperti balok kayu)
Chit 'nu bermaksud ketuhar.
Sobrinu + i bermaksud keponakan atau keponakan.
Primuia bermaksud sepupu (lelaki)
Primari bermaksud sepupu (perempuan)
Tuyñ + abexio bermaksud tandakan.
Koo nund + v + (ular berwarna harfiah) bermaksud ular karang.
Di che bermaksud kadal.
Za z + vu + bermaksud orang atau orang.
Zuzue 'e (harfiah rumah mulut) bermaksud pintu.
Q + le lo'o bermaksud kendi atau bekas.
Na sa 'nui bermaksud datuk atau nenek.
Cu 'ai bermaksud kakak.
Cho 'o ya bermaksud terbang.
Minu stila bermaksud pudina.
Vi 'nde bermaksud kaktus pir berduri.
Z + ka ve'e bermaksud dinding.
'A 'mi vidi atau ya' mi bermaksud ubi jalar atau ubi jalar.
Zauu bermaksud tanaman maguey.
Veñu 'u (harfiah rumah peri) bermaksud gereja.
Do 'zo bermaksud musim bunga.
Ni kuchi bermaksud pasir.
Ndaiza d + 'i bermaksud anak perempuan.
De 'va bermaksud gua.
Zu 'bermaksud debu bagi saya.
Viku de 'vu bermaksud mendung.
Cora 'ngi bermaksud pelangi.
T + da vico (burung awan) bermaksud burung pipit.
Cha 'ngi bermaksud guruh.
Vicu wildebeest 'u bermaksud kabus.
Zaa anda bermaksud pokok oak.
Ch + n + v + ñ + + bermaksud cacomixtle utara.
Tu zuza bermaksud pokok pain.
Kacang anda bermaksud pokok pecan.
Zaxi anda bermaksud pokok kacang pain.
Yut 'nu bermaksud pokok.
Qui 'i bermaksud pic atau pic.
T + kwee bermaksud sitrus.
Ido kwixi bermaksud arnab.
Che 'lu bermaksud anak lembu.
D + vañu 'u bermaksud kacang tanah.
Sa cu chani bermaksud cucu perempuan.
Te cuu chani bermaksud cucu.
T + chi bermaksud alpukat.
Z + k + n zute bermaksud skuasy bayi.
Ka + t + xido bermaksud keldai.
Ido burru bermaksud kelinci.
Duchi garbanzu bermaksud kacang buncis.
Za 'ku bermaksud armadillo.
Nana cha 'i bermaksud ibu tiri.
Tata cha 'i bermaksud bapa tiri.
T + yñ + bermaksud tetikus.
Ke tu 'u bermaksud pelatuk kayu.
Tigata ini bermaksud tarantula.
Tuynch + bermaksud kriket.
Tee xetio kuan davi tu bermaksud tukang kayu.
Daya cha 'bermaksud anak tiri atau anak tiri.
Tee kui ka bermaksud orang yang memberi petunjuk atau menjaga ternakan.
Xe tatnaya bermaksud penyembuh (wanita)
Xe tatna bermaksud penyembuh (lelaki)
Rujukan
- Bahasa mixtec. Dipulihkan dari wikipedia.org
- Bahasa campuran Santa Catarina Estetla. Dipulihkan dari mixtec.nativeweb.org
- Bahasa India Mixtec (Mixtec) Dipulihkan dari native-languages.org
- Contoh perkataan dalam Mixtec. Dipulihkan dari examplede.info
- Perbendaharaan kata Mixtec. Dipulihkan dari perbendaharaan kata.com.mx.